Oekraïense vluchtelingen hebben een statuut van tijdelijke bescherming en rechtstreeks toegang tot de arbeidsmarkt. Ze zijn niet verplicht om zich bij Actiris in te schrijven. Van de 2.238 Oekraïners die dat sinds het begin van de crisis wel vrijwillig deed, was eind november amper 300 mensen of 13,4 procent aan de slag. Dat komt neer op een op de zeven Oekraïners. In Vlaanderen is dat een pak meer, 35,4% of meer dan een op de drie van de bij de VDAB ingeschrevenen, namelijk 2.229 van de 6.298. Gilles Verstraeten: “De tewerkstelling van de Oekraïense vluchtelingen verloopt dus bijzonder stroef, wat niemand hoeft te verbazen. In het verlengde van de algemene werkloosheidscijfers doet Brussel het in vergelijking met de andere gewesten een pak slechter”. Hij neemt het beleid op de korrel: “Volgens het actieplan van Actiris moest er één enkel contactpunt voor informatie, registratie, oriëntatie en begeleiding komen. Vandaag horen we van Minister Clerfayt dat Oekraïners terechtkunnen bij agentschappen in verschillende gemeenten. Van een gecoördineerde aanpak lijkt dus geen sprake.” Minister Clerfayt benadrukt een voorkeursbehandeling voor Oekraïense werkzoekenden en dus een dubbele standaard te willen vermijden. Voor Verstraeten is dat typerend voor wat er mankt loopt in het Brusselse activeringsbeleid: “Specifieke doelgroepen zoals die van de Oekraïense vluchtelingen vereisen een specifieke aanpak. Dat de minister de bestaande hefbomen niet optimaal inzet, is een spijtige zaak. We werken nog steeds te veel vanuit de visie dat deze Oekraïners op termijn wel naar hun land zullen terugkeren. Maar we moeten er net alles aan doen om deze mensen economisch te activeren”.
Vlaanderen vraagt lokale besturen om Oekraïense vluchtelingen zo veel mogelijk in te schrijven bij de VDAB. Er wordt ook gewerkt aan een wettelijk kader om inschrijving verplicht maken. Volgens Verstraeten moet Brussel het Vlaamse voorbeeld volgen: “In Vlaanderen zijn verhoudingsgewijs tot drie keer meer Oekraïners via de VDAB aan de slag. Maar zelfs daar is het besef er dat het beter kan en moet. Tewerkstelling wordt een hoofdthema binnen de Vlaamse Taskforce Oekraïne, dat een overzicht maakt van het huidige aanbod van de VDAB. Zo hoopt men werk te kunnen maken van een betere toeleiding. Werk is de belangrijkste opstap naar meer zelfredzaamheid. Dat kan op termijn ook zorgen voor minder druk op de huisvesting en opvanginitiatieven.”
